Stephen King "Pan Mercedes" - Recenzja

Po zeszłorocznym „Doktorze Sen” można było mieć pewne wątpliwości odnośnie formy pana Kinga. Stanowiąca (luźną) kontynuację „Lśnienia” powieść, w perspektywie czasu niestety rozczarowała. Stanowiła oczywiście świetnie napisany produkt, ale nie niosła ze sobą niczego więcej, przy okazji do pięt nie dorastając pierwszej części. W tym kontekście, zapowiedzi o pierwszym w dorobku tego weterana pióra kryminale, jawiły się niejednoznacznie. Z jednej strony można było mieć nadzieję na powiew świeżości, z drugiej z kolei, pojawiały się obawy, czy przeciętna forma nie wpłynie na całość negatywnie. 

Głównym bohaterem „Pana Mercedesa” jest Kermit William Hodges, emerytowany policjant, który zmaga się z myślami samobójczymi. Nie mogący przyzwyczaić się do nowego trybu życia detektyw, otrzymuje list napisany przez nieujętego dotąd sprawcę masakry bezrobotnych pod miejscowym urzędem, co wbrew zamiarom nadawcy, przywraca mu wolę życia. Hodges chce ująć przestępcę, którego nie udało mu się schwytać, gdy był czynnym funkcjonariuszem. Zaczyna się walka z czasem, gdyż nie jest wykluczone, że szaleniec planuje kolejną masakrę.

Z początku nieco irytować może, że King pisze w czasie teraźniejszym. Hodges bierze… Hodges idzie… Jerome mówi… Przyzwyczajony do innego typu prowadzenia narracji i użycia innego czasu, przez jakiś czas nie mogłem się do tego zabiegu przekonać. Jednak po jakimś czasie idzie się z nim oswoić. Gdy już czytelnika wciąga akcja, przyjmuje ten styl jako odpowiedni dla tej historii i nawet docenia, że dzięki niemu powieść jest bardziej dynamiczna, a czytelnik zyskuje ogląd sytuacji niejako „na żywo”.

Główną siłą „Pana Mercedesa” są jednak bohaterowie. Z jednej strony mamy Brady’ego Hartsfielda, tytułowego „Pana Mercedesa” (to nie spoiler, tożsamość zabójcy poznajemy praktycznie od razu), z drugiej emerytowanego detektywa, Billa Hodgesa. Pojedynek między tymi dwoma (w większej części powieści korespondencyjny i „na spryt”) jest niezwykle atrakcyjny. Śledzimy go krok po kroku, odkrywając przy okazji mroczną psychikę Hartsfielda. Poznajemy też okoliczności, jakie ukształtowały go w takiego mężczyznę, jakim się stał.

Nie mniej interesująca jest postać detektywa. Hodgesa poznajemy, gdy walczy z depresją i flirtuje z myślami samobójczymi. Jego podejście zmienia się jednak w momencie otrzymania listu od mężczyzny, który celowo przejechał samochodem ośmioro bezrobotnych przed targami pracy. Po wydarzeniu, które pchnęło w zaległą sprawę na nowe tory, życie wraca także do Hodgesa, znajduje on nowy cel i motywację do działania. Ciekawe jest już obserwowanie tej zmiany, a do tego dochodzą także jego relacje z bohaterami bardziej drugoplanowymi, dzięki którym King tworzy interesujące tło obyczajowe.

„Pan Mercedes” nie jest książką wyjątkowo dynamiczną. Nacisk położony jest tu głównie na psychologiczną rozgrywkę między policjantem a przestępcą, a przyspieszenie akcji następuje stosunkowo późno. Jednak z uwagi na to, że nie warstwa sensacyjna jest tu najważniejsza, ten zabieg w żaden sposób nie razi. Inna sprawa, że parę przyspieszeń akcji jednak tu znajdziemy, a o klasie Kinga świadczy to, że znajdują się one dokładnie tam, gdzie być powinny, w momentach, gdy akcja staje się już zbyt powolna. Lata doświadczeń pisarskich bezsprzecznie robią swoje.

„Panem Mercedesem” King zaciera nienajlepsze wrażenie, jakie pozostawił po sobie „Doktor Sen”. Osobiście nie obraziłbym się, gdyby ta powieść nie była jednorazowym flirtem autora z kryminałem. Nie wychodzi mu to bowiem źle, fabuła jest emocjonująca, bohaterowie wyraziści, a warstwa obyczajowa wiarygodna. Brakuje tylko tajemnicy, ale to akurat da się przeboleć, to nie jest kryminał z rodzaju tych, w których tożsamość zabójcy poznajemy pod koniec książki. Nacisk położony jest na coś innego.

Autor: Stephen King
Tytuł: Pan Mercedes
Tytuł oryginału: Mr. Mercedes
Tłumaczenie: Danuta Górska
Wydawca: Albatros
Data wydania: czerwiec 2014
Liczba stron: 576